Większość zasad arbitrażu nie zezwala stronom na wniesienie odwołania od orzeczenia arbitrażowego w arbitrażu międzynarodowym. A zatem, wybór an właściwy trybunał arbitrażowy i doświadczony doradca arbitrażowy jest krytycznie ważny, ponieważ faktów i prawa nie można na ogół ponownie rozpatrzyć. Nagrody mogą zostać anulowane (co oznacza, że arbitraż musi zostać wznowiony) lub poprawione zgodnie z większością zasad, opiera się głównie na kwestiach proceduralnych, brak arbitralności, brak jurysdykcji i naruszenia porządku publicznego. Niemniej jednak, każda nagroda jest zwykle uważana za ostateczną, wiążący, wykonalne, i nie podlega odwołaniu. Brak możliwości odwołania się od decyzji jest głównym powodem, dla którego postępowania arbitrażowe są zazwyczaj szybsze niż postępowania sądowe przed sądami krajowymi.
Brak możliwości odwołania jest przewidziany w głównych regulaminach arbitrażu instytucjonalnego. ten Regulamin Arbitrażowy ICC, na przykład, wyraźnie stwierdzić, że strony „uznaje się, że zrzekli się swojego prawa do jakiejkolwiek formy regresu, o ile takie zrzeczenie się może być skutecznie dokonane.”[1] ten Zasady arbitrażu LCIA jeszcze mniej miejsca na apelację w międzynarodowych sprawach arbitrażowych, jak twierdzą, że „strony zrzekają się również nieodwołalnie prawa do jakiejkolwiek formy odwołania, przeglądu lub odwołania się do dowolnego sądu stanowego lub innego organu prawnego, o ile takie zrzeczenie się nie jest zabronione przez żadne obowiązujące prawo.”[2]
Niemniej jednak, trwa debata na temat tego, czy w międzynarodowym postępowaniu arbitrażowym należy przyjąć mechanizmy odwoławcze. Niektóre instytucje wprowadziły już do swojego regulaminu jakąś formę odwołania, na lepsze lub gorsze, jak omówiono poniżej.
Międzynarodowy Regulamin Arbitrażowy Zawierający Mechanizmy Odwoławcze
Jeden z pierwszych zestawów zasad umożliwiających odwołania (choć tylko w kwestiach prawnych) jest 1996 Angielska ustawa arbitrażowa. Sekcja 69 daje stronom możliwość rezygnacji z mechanizmu, który umożliwia stronie odwołanie się do sądów krajowych”w kwestii prawnej wynikającej z wyroku wydanego w trakcie postępowania”.[3]
ten Nowozelandzka ustawa o arbitrażu z dn 1996 przewiduje możliwość opartą na wyrażeniu zgody, dopuszczanie odwołań w każdej kwestii prawnej, jeśli strony uzgodniły to przed wydaniem orzeczenia, jeżeli co druga strona wyrazi na to zgodę po wydaniu wyroku, lub za zezwoleniem Sądu Najwyższego.[4] Ustawa definiuje również „pytanie prawne” jako „błąd co do prawa polegający na błędnej interpretacji obowiązującego prawa”, ale nie zawiera żadnych pytań dowodowych ani faktycznych.[5]
Regulaminy niektórych międzynarodowych instytucji arbitrażowych przewidują również możliwość odwołania się od międzynarodowych orzeczeń arbitrażowych. Na przykład, nawet jeśli 2021 Zasady ICDR uznać orzeczenia arbitrażowe za ostateczne i wiążące, umożliwiają one również stronom uzgodnienie stosowania art Opcjonalne zasady arbitrażu apelacyjnego ICDR („Zasady OAA”). Zgodnie z regulaminem OAA, odwołanie można wnieść na podstawie istotnego i szkodliwego naruszenia prawa lub oczywiście błędnego ustalenia stanu faktycznego.[6]
Inne zestawy zasad zawierają również możliwość skorzystania przez strony z mechanizmu odwoławczego. Przykłady obejmują zasady Międzynarodowego Instytutu Zapobiegania i Rozwiązywania Konfliktów ("CPR") oraz Służby Arbitrażu Sądowego i Mediacji ("ZACINA SIĘ"), będąc na zasadach tzw Europejski Trybunał Arbitrażowy („ECA”) uznaje się, że strony zaakceptowały możliwość odwołania, chyba że wyraźnie ją wykluczyły w umowie o arbitraż.[7]
Inne przepisy sektorowe, jak Regulamin arbitrażu Zrzeszenia Handlu Zbożem i Paszami („GAFTA”), zawierają również prawo do odwołania.[8] Gdy odwołanie zostanie wniesione przez którąkolwiek ze stron, komisja odwoławcza jest wybierana i ustanawiana zgodnie z regulaminem GAFTA. W przypadku orzeczenia wydanego przez jedynego arbitra, zarząd składa się z trzech członków. Jeżeli orzeczenie zostało wydane przez trzyosobowy trybunał arbitrażowy, wówczas komisja odwoławcza składa się z pięciu członków.[9] W trakcie postępowania odwoławczego, komisja może zarządzić rozprawę na wniosek którejkolwiek ze stron. W przypadku braku wyraźnej zgody stron na reprezentację prawną, może być reprezentowany wyłącznie przez pracownika, Uprawniony arbiter GAFTA lub inny przedstawiciel, ale nie przez żadnego adwokata, adwokat lub inny prawnie wykwalifikowany adwokat.[10]
Jak sugeruje ich nazwa, ten Regulamin Arbitrażu i Odwołań Federacji Olejów, Stowarzyszenia Nasion i Tłuszczów („FOSFO”) podobnie zezwalają na odwołania w międzynarodowych sprawach arbitrażowych.
Argumenty za i przeciw odwołaniom w międzynarodowym arbitrażu
Czy inne instytucje pójdą w ich ślady i zezwolą na odwołanie się od orzeczeń arbitrażowych? Istnieje bogata literatura podsumowująca zalety i wady dotyczące możliwości odwołania się w arbitrażu międzynarodowym.
Do najczęściej cytowanych argumentów przemawiających na korzyść należą następujące:[11]
- Autonomia partii;
- Możliwość korekty błędów;
- Promocja uczciwości;
- Odpowiedzialność arbitrów;
- Sprawność – poprawa wykonalności orzeczeń;
- Rozwój prawa handlowego; i
- Rozwój precedensu.
Przeciwnicy tej koncepcji zwykle odwołują się do następujących argumentów:[12]
- Niezgodność z Prawo modelowe UNCITRAL, ten Konwencja nowojorska i międzynarodowych trendów;
- Ostateczność nagrody;
- Koszt i wydajność;
- Prywatność i poufność; i
- Podważanie „elementu usługowego” arbitrażu.
Dopuszczanie odwołań w arbitrażu międzynarodowym można zatem określić mianem miecza obosiecznego. Jak opisano w sekcji poniżej, poglądy praktyków również są rozbieżne w tej kwestii.
Poglądy praktyków na możliwość odwołania
W corocznej ankiecie z arbitrami, doradca korporacyjny, prawnicy zewnętrzni, naukowcy i inni jako respondenci, 25% praktyków stwierdziło, że prawo do odwołania na podstawie art 69 brytyjskiej ustawy o arbitrażu powinien zostać zniesiony. 41% zgodzić się z prawem do odwołania w obecnym brzmieniu zawartym w ustawie, podczas 26% zgadzają się z nim co do zasady, ale ograniczają jego zastosowanie do kwestii o znaczeniu publicznym.[13]
Z bardziej ogólnej ankiety przeprowadzonej wcześniej na temat możliwości odwołania w międzynarodowym arbitrażu, to też można wywnioskować, według 71% respondentów, prawo do odwołania spowodowałoby, że międzynarodowy arbitraż stałby się mniej atrakcyjny. W tym samym czasie, jako negatywne konsekwencje wymieniono również zwiększone koszty i długość postępowania. Z drugiej strony, 51% respondentów stwierdziło, że brak mechanizmu odwoławczego może być niedopuszczalny w przypadkach, gdy błędna decyzja pociąga za sobą poważne konsekwencje, podczas 47% uważają, że odwołania do sądów krajowych mogą pomóc w rozwoju prawa.[14]
Debata jest, w związku z tym, daleki od uregulowania. Zobaczymy w przyszłości czy podczas reform ich zasad, inne instytucje rozważają przyjęcie mechanizmu odwoławczego. Dopóki, możemy jedynie wyciągać wnioski z badań i przypadków wspomnianych wyżej instytucji, zauważając jednocześnie, że włączenie mechanizmu odwoławczego wydłużyłoby czas i zwiększyło koszty arbitrażu międzynarodowego, czyniąc go jeszcze mniej dostępnym niż w obecnej formie.
[1] 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC, Artykuł 35.6.
[2] 2020 Zasady arbitrażu LCIA, Artykuł 26.8.
[3] 1996 brytyjska ustawa o arbitrażu, Sekcja 69.1.
[4] 1996 Ustawa o arbitrażu Nowej Zelandii, Harmonogram 2 (Dodatkowe opcjonalne zasady mające zastosowanie do arbitrażu), Sekcja 5.1.
[5] 1996 Ustawa o arbitrażu Nowej Zelandii, Harmonogram 2 (Dodatkowe opcjonalne zasady mające zastosowanie do arbitrażu), Sekcja 5.10.
[6] AAA-ICDR Opcjonalne zasady arbitrażu apelacyjnego.
[7] N.. Zamir i p. Segal, Apelacja w międzynarodowym arbitrażu – skuteczny i niedrogi arbitrażowy mechanizm odwoławczy, 2019(35) Międzynarodowy arbitraż, pp. 88-89.
[8] Regulamin arbitrażu GAFTA nr. 125, Sekcja 10.
[9] Regulamin arbitrażu GAFTA nr. 125, Sekcja 11.
[10] Regulamin arbitrażu GAFTA nr. 125, Sekcja 12.
[11] R. Thirgooda, Odwołania w arbitrażu: 'Być albo nie być', 87(3) Międzynarodowy Dziennik Arbitrażowy, Mediacja i zarządzanie sporami.
[12] R. Thirgooda, Odwołania w arbitrażu: 'Być albo nie być', 87(3) Międzynarodowy Dziennik Arbitrażowy, Mediacja i zarządzanie sporami.
[13] Roczna ankieta arbitrażowa BCLP 2022, Reforma ustawy o arbitrażu 1996, Ewolucja w zmieniającym się świecie.
[14] Roczna ankieta arbitrażowa BCLP 2020, Prawo do odwołania w arbitrażu międzynarodowym, Drugi kęs wiśni: Słodki lub Kwaśny?