Środki konserwatywne i tymczasowe (Czasem nazywany środki tymczasowe) stanowią ważne narzędzie arbitrażu międzynarodowego, którego celem jest ochrona interesów stron w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie sporu w drodze ostatecznego orzeczenia. Środki te często mogą wydawać się niezbędne”[o]skrzydło do odstępu czasowego między rozpoczęciem arbitrażu, rozprawa merytoryczna i wyrok końcowy [podczas którego] mogą wystąpić zdarzenia, które powodują nieodwracalną i nieodwracalną szkodę dla strony, dowody mogą zniknąć, lub strona może próbować umieścić aktywa poza zasięgiem.”[1]
W arbitrażu ICC, środki zabezpieczające i tymczasowe może orzec sąd polubowny na podstawie art 28(1) z 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC, który brzmi następująco:
Trybunał arbitrażowy może orzekać w sprawie każdego wniosku o zastosowanie środków zabezpieczających i tymczasowych”jak tylko plik zostanie do niego przesłany” przez Sekretariat MCK. Przed przekazaniem akt trybunałowi arbitrażowemu, wniosek o zastosowanie środków zabezpieczających i tymczasowych można złożyć we właściwych sądach i organach krajowych, jak określono w art 28(2) z 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC, który musi być „bezzwłocznie powiadomiony Sekretariat”. Taki wniosek powinien, jednak, „nie będą uważane za naruszenie lub zrzeczenie się umowy o arbitraż i nie będą miały wpływu na odpowiednie uprawnienia zastrzeżone dla trybunału arbitrażowego.„Strony mogą również powołać arbitra doraźnego zgodnie z art 29 z 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC.
Rodzaje środków konserwatywnych i tymczasowych w arbitrażu ICC
Artykuł 28(1) z 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC nie określa żadnej szczególnej kategorii środków konserwatywnych i tymczasowych, które trybunał arbitrażowy może zarządzić. Pozostawia sprawę do uznania trybunału arbitrażowego, stwierdzając jedynie, że trybunał arbitrażowy może nakazać „wszelkich środków tymczasowych lub konserwatywnych, jakie uzna za stosowne.”
W praktyce, jak wskazano w Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, strony zazwyczaj dążą do zastosowania następujących środków zabezpieczających i tymczasowych:[2]
- Środki ochrony status quo do czasu rozstrzygnięcia sporu;
- Środki zabezpieczające dowody;
- Zabezpieczenie kosztów;
- Środki mające na celu zabezpieczenie wykonania orzeczenia poprzez zabezpieczenie majątku, który prawdopodobnie będzie potrzebny do zaspokojenia późniejszego orzeczenia; i
- Nakazy zapłaty okresowej.
Wymagania dotyczące wniosków o zastosowanie środków konserwatywnych i tymczasowych w arbitrażu ICC
Artykuł 28(1) z 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC nie określa żadnych szczególnych wymogów koniecznych do przyznania środków zabezpieczających i tymczasowych. Jeszcze raz, pozostawia tę kwestię uznaniu trybunału arbitrażowego.
Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC zwraca uwagę, że trybunały arbitrażowe zasadniczo odwołują się do następujących podstawowych wymogów:
- Groźba nieodwracalnej szkody, która „brak alternatywnej formy ulgi, czy pieniężnej, czy innej, mógł odpowiednio naprawić” (należy zauważyć, że stwarza to dużą przeszkodę, ponieważ pomoc pieniężna może odpowiednio naprawić wiele szkód);[3]
- Prima facie jurysdykcji co do istoty roszczenia, którego dotyczy wniosek o zastosowanie środków zabezpieczających i tymczasowych;[4]
- W pewnych okolicznościach, sprawa sporna co do meritum.[5]
Sądy arbitrażowe mogą również uwzględniać przepisy prawa arbitrażowego w miejscu prowadzenia arbitrażu. Pomimo kilku wyjątków,[6] wiele krajowych przepisów dotyczących arbitrażu opiera się na UNCITRAL Model ustawy o międzynarodowym arbitrażu handlowym którego art. 17A określa następujące wymogi, które musi spełniać każdy wniosek o zastosowanie środków tymczasowych:
Strona wnioskująca o zastosowanie środka tymczasowego na podstawie art 17(2)(za), (b) i (do) zadowoli trybunał arbitrażowy, który:
(za) Szkoda, której nie można odpowiednio naprawić w drodze przyznania odszkodowania, może wystąpić, jeżeli środek nie zostanie zarządzony, a szkoda ta znacznie przewyższa szkodę, która może zostać poniesiona przez stronę, przeciwko której środek jest skierowany, jeżeli środek zostanie przyznany; i
(b) Istnieje uzasadniona możliwość, że strona wzywająca odniesie sukces co do meritum roszczenia. Ustalenie tej możliwości nie wpłynie na uznanie trybunału arbitrażowego przy podejmowaniu jakichkolwiek późniejszych rozstrzygnięć.
Zgodność z decyzjami w sprawie środków konserwatywnych i tymczasowych w arbitrażu ICC
Zgodnie z art 28(1) z 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC, decyzje w sprawie środków konserwatywnych i tymczasowych mogą przybrać formę nakazu lub orzeczenia, które wiążą strony zgodnie z art 22(5)[7] i 35(6).[8] Taka zgodność jest zwykle dobrowolna.[9]
W przypadku niezgodności, jednak, jak zaznaczono w Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, chociaż trybunały arbitrażowe nie mają uprawnień przymusu podobnych do sądów państwowych do egzekwowania nakazów i orzeczeń, one "mieć silną siłę perswazji: strony będą bardziej skłonne zastosować się do nakazu niż ryzykować irytację lub zrazenie trybunału arbitrażowego przez jego nieprzestrzeganie. To, czy trybunały arbitrażowe mogą nakładać kary za nieprzestrzeganie przepisów, będzie zwykle zależeć od odpowiedniego obowiązującego prawa.”[10]
[1] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1032.
[2] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1037.
[3] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1037.
[4] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1039.
[5] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1037.
[6] Widzieć, np., Międzynarodowy arbitraż w Czechach (Czechy), Prawo Aceris, 7 wrzesień 2022.
[7] 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC, Artykuł 22(5): „Strony zobowiązują się do przestrzegania wszelkich nakazów trybunału arbitrażowego.”
[8] 2021 Regulamin Arbitrażowy ICC, Artykuł 35(6): „Każda nagroda będzie wiążąca dla stron. Poddając spór arbitrażowi na podstawie Regulaminu, strony zobowiązują się do niezwłocznego wykonania jakiegokolwiek orzeczenia i uznaje się, że zrzekły się prawa do jakiejkolwiek formy roszczenia zwrotnego, o ile takie zwolnienie może być skutecznie wykonane.”
[9] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1044.
[10] jot. Smażyć, S.. Greenberga i F. Mazza, Przewodnik Sekretariatu po arbitrażu ICC, 2012, dla. 3-1044.