Długo oczekiwana ostateczna nagroda dotycząca arbitrażu PCA między Słowenią a Chorwacją została wreszcie wydana. Zostało zrenderowane 29 czerwiec 2017, rozstrzyganie sporów granicznych między Republiką Słowenii a Republiką Chorwacji.
Trybunał Arbitrażowy, pod przewodnictwem sędziego Gilberta Guillaume, wydał ostateczne orzeczenie na podstawie umowy arbitrażowej między Republiką Słowenii a Republiką Chorwacji, podpisany w dniu 4 listopad 2009.
Jednomyślna decyzja Trybunału Arbitrażowego określiła sporną granicę lądową i morską między Słowenią a Chorwacją i zapewniła Słowenii dostęp do wód międzynarodowych poprzez ustanowienie „Obszar skrzyżowania”. Skrzyżowanie podlega szczególnemu reżimowi, który różni się od dowolnego z reżimów określonych przez UNCLOS.
Krótka historia sporu granicznego między Słowenią a Chorwacją
Po rozpadzie Jugosławii, Słowenia i Chorwacja ogłosiły niepodległość w 1991, ale granica między dwiema republikami byłej Jugosławii była nadal kwestionowana. Słowenia i Chorwacja oparły się na różnych źródłach definicji granicy lądowej na spornych terytoriach. Do granicy morskiej, kraje nie miały punktów odniesienia, ponieważ granice morskie nie były określone przez byłą Jugosławię i miały status wód wewnętrznych.[1] Kraje próbowały rozwiązać spór od czasu uzyskania niepodległości, jednak, ich wysiłki zakończyły się niepowodzeniem.
Przez 2009, spór stał się znaczącą przeszkodą w negocjacjach akcesyjnych Chorwacji z Unią Europejską. Po inicjatywach i ułatwieniach ze strony Komisji Europejskiej, strony wynegocjowały umowę arbitrażową zawartą przez ich odpowiednich premierów, Pahor i Kosor, zalogowany 4 listopad 2009.
Artykuł 3 umowy arbitrażowej, pod warunkiem że sąd arbitrażowy określi:
“(za) przebieg granicy morskiej i lądowej między Republiką Chorwacji a Republiką Słowenii;
(b) Połączenie Słowenii z Morzem Wysokim;
(do) system korzystania z odpowiednich obszarów morskich. (…)”
Artykuł 4 pod warunkiem że trybunał zastosuje zasady i zasady międzynarodowe w celu ustalenia granicy morskiej i lądowej. Do ustalenia węzła i jego reżimu, trybunał zastosuje zasady prawa międzynarodowego, równość i zasada dobrych stosunków sąsiedzkich, w celu osiągnięcia uczciwego i sprawiedliwego wyniku, biorąc pod uwagę wszystkie istotne okoliczności.[2]
Przeszkody proceduralne w arbitrażu PCA między Słowenią a Chorwacją
Postępowanie arbitrażowe niespodziewanie zmieniło się latem 2015, kiedy prasa serbska i chorwacka ujawniły, że arbiter wyznaczony przez Słowenię, dr. Sekolec, utrzymywał łączność z agentem Słowenii. Po objawieniach, dr. Sekolec zrezygnował z funkcji arbitra i, wkrótce po rezygnacji, arbiter wyznaczony przez Chorwację również zrezygnował. Chorwacja powiadomiła Trybunał Arbitrażowy, że uważa, że Słowenia naruszyła umowę arbitrażową i że w związku z tym rozwiązuje umowę arbitrażową.[3]
Trybunał, jednak, znalazłem to "w odniesieniu do kwestii kontynuacji postępowania, Trybunał potwierdził, że ma nie tylko uprawnienia, ale także obowiązek rozstrzygnięcia sporu lądowego i morskiego, który został mu przekazany.”
Trybunał został przywrócony przez mianowanie nowych członków przez Prezydenta, Sędzia Guillaume. Chorwacja nie uczestniczyła w postępowaniu przed nowo utworzonym trybunałem arbitrażowym, jednak, a jego przedstawiciele nie pojawili się podczas deklaracji ostatecznej nagrody w Hadze w dniu 29 czerwiec 2017.
Orzeczenie Trybunału Arbitrażowego
Granica w zatoce Piran nie była formalnie podzielona między dwie republiki przed rozpadem Jugosławii, a oba kraje nie odziedziczyły po tym okresie tytułu prawnego. W związku z tym wytyczono granicę w zatoce Piran na podstawie korzystać z nieruchomości zasada, na którym polegał Trybunał efekty - skuteczne wykonywanie właściwości miejscowej. Trybunał wziął pod uwagę takie czynniki, jak rozwój turystyki, troska o ekosystem morski, działalność badawcza i policyjna, reaktywność państw w razie wypadków i obawy dotyczące zanieczyszczenia.[5]
Najbardziej kontrowersyjną kwestią sporną było wytyczenie granicy morskiej w zatoce Piran i ustanowienie dostępu Słowenii do wód międzynarodowych.
Argumenty obu stron dotyczące podziału Piran Bay oparte były na art 15 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza.[6] Chorwacja opowiedziała się za zastosowaniem ogólnej zasady linii środkowej do wyznaczenia granicy, a Słowenia argumentowała, że zamiast ograniczać o połowę zatokę Piran, Trybunał Arbitrażowy powinien wziąć pod uwagę, że Słowenia ma historyczny tytuł Zatoki Piran i że istnieje wiele czynników geograficznych, a także interesy gospodarcze i bezpieczeństwa Słowenii, należy to wziąć pod uwagę jako szczególne okoliczności dotyczące Zatoki Piran.[7]
W delimitacji morza terytorialnego, trybunał przyjął podstawową zasadę naturalnego przedłużenia[8] oraz skutki przypadkowej cechy szczególnej, z której może wynikać nieuzasadniona różnica w traktowaniu. Zdaniem Trybunału, linia w jednakowej odległości spowodowałaby przesadę „zapakowane w”Strefy morskiej Słowenii i stanowiłyby szczególną okoliczność, którą należy wziąć pod uwagę.[9]
W odniesieniu do połączenia Słowenii z morzem pełnym, Trybunał ustanowił obszar skrzyżowania, gdzie "węzeł”Oznacza fizyczny związek między morzem terytorialnym Słowenii a obszarem poza morzami terytorialnymi Chorwacji i Włoch.[10]
Reżim obszaru skrzyżowania zachowuje integralność chorwackiego morza terytorialnego i wolności Słowenii w komunikacji między jej terytorium a pełnym morzem w celu zapewnienia nieprzerwanego i nieprzerwanego dostępu do Słowenii i ze Słowenii, w tym morze terytorialne i przestrzeń powietrzną.[11] Te wolności dotyczą wszystkich statków i samolotów, cywilny i wojskowy, wszystkich flag lub państw rejestracji, jednakowo i bez dyskryminacji ze względu na narodowość. W obszarze skrzyżowania, Chorwacja zastrzega sobie prawo do przepisywania i egzekwowania określonych przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących statków i samolotów zgodnie z UNCLOS. Trybunał orzekł, że Chorwacja zachowuje prawo do odpowiedzi na wniosek o pomoc władz chorwackich, a także, wyjątkowo, Chorwacja powinna zachować prawo do wykonywania uprawnień na obszarze skrzyżowania zgodnie z art. UNCLOS 221 w odniesieniu do ofiar morskich.[12]
Alain Pellet, wybitny francuski prawnik z międzynarodowego arbitrażu, występowanie jako główny doradca Słowenii przed PCA, wydał komentarz, że decyzja była wystarczająco jasna w zdefiniowaniu słowa „węzeł”. W szczególności pracował nad częścią argumentu dotyczącego granicy morskiej i dostępu do pełnego morza i uznał decyzję w sprawie Piran Bay za „miła niespodzianka”.[13] jednak, prasa słoweńska jest podzielona co do tego, czy reżim strefy połączeń zapewnia skuteczny dostęp do pełnego morza.[14] Profesorowie prawa międzynarodowego na Wydziale Prawa w Lublanie, w tym dr. Škrk (działając jako agent Słowenii przed PCA) i Dr. Sancin, wydał pozytywną opinię na temat systemu skrzyżowań, stwierdzając, że zapewnia terytorialny i fizyczny dostęp do pełnego morza.[15]
Chorwacki premier Plenković wydał oświadczenie, że Chorwacja nie uważa, że ostateczna nagroda pociąga za sobą jakiekolwiek konsekwencje prawne dla Chorwacji i że kraj ten nie oczekuje, że Słowenia jednostronnie go wyegzekwuje. Oba kraje wymieniły noty dyplomatyczne na ten temat, a większość społeczności międzynarodowej wezwała je do przestrzegania decyzji i jej wykonania. jednak, ambasady USA w Słowenii i Chorwacji, odpowiednio, oświadczyły, że USA nie staną po stronie ostatecznej nagrody. Niemcy, W międzyczasie, zajął zdecydowane stanowisko, że decyzje sądów międzynarodowych muszą być przestrzegane i będzie opowiadał się za wykonaniem ostatecznej nagrody.[16]
Pełny tekst orzeczenia końcowego i umowy arbitrażowej, na której został oparty, można znaleźć poniżej.
[1] Ostateczna nagroda, dla. 37., 880.
[2] Umowa arbitrażowa między rządem Republiki Chorwacji a rządem Republiki Słowenii, Załącznik do ostatecznej nagrody.
[3] Chorwacja rozwiązała umowę na podstawie art 60 konwencji wiedeńskiej. Trybunał doszedł do wniosku, że „jest właściwy zgodnie z postanowieniami umowy arbitrażowej i art 21, ustęp 1 zasad opcjonalnych PCA, i zgodnie z art 65 konwencji wiedeńskiej, zdecydować, czy Chorwacja, działając na podstawie art 60 konwencji ha[re] ważnie zaproponował Słowenii wypowiedzenie umowy arbitrażowej i ha[re] ważnie przestał go stosować. ” Ostateczna nagroda, najlepszy. 198, 199.
[4] Zasada Uti possidetis reguluje przekształcanie granic administracyjnych w granice międzynarodowe po rozwiązaniu państwa. Ostateczna nagroda, dla. 256.
[5] Ostateczna nagroda, najlepszy. 886-914.
[6] Artykuł 15 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie: „Gdzie wybrzeża dwóch państw znajdują się naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą, żadne z dwóch państw nie jest uprawnione, brak porozumienia między nimi stanowi inaczej, aby rozszerzyć swoje morze terytorialne poza linię środkową, której każdy punkt jest w równej odległości od najbliższych punktów na liniach podstawowych, od których mierzona jest szerokość mórz terytorialnych każdego z dwóch państw. Powyższy przepis nie ma zastosowania, jednak, gdy ze względu na tytuł historyczny lub inne szczególne okoliczności konieczne jest rozgraniczenie mórz terytorialnych obu państw w sposób, który jest z nimi sprzeczny ”.
[7] Ostateczna nagroda, najlepszy. 951-953.
[8] Zasada przewidująca, że delimitacje należy przeprowadzać „w taki sposób, aby pozostawić jak najwięcej każdej ze Stron wszystkim tym częściom szelfu kontynentalnego, które stanowią naturalne przedłużenie jej terytorium lądowego do i pod powierzchnią morza, bez ingerencji w naturalne przedłużenie terytorium lądowego drugiej strony. Ostateczna nagroda, dla. 1008.
[9] Ostateczna nagroda, najlepszy. 1008 -1011
[10] Tamże, dla. 1067.
[11] Spinki do mankietów: http://www.rtvslo.si/slovenija/kako-je-potekal-arbitrazni-dan-vecji-del-piranskega-zaliva-gre-sloveniji-ki-ima-tudi-dostop-do-odprtega-morja/426305.
[12] Tamże, najlepszy. 1023-1028.
[13] Połączyć: http://www.rtvslo.si/slovenija/v-spornih-zaselkih-mesani-obcutki-odvetnik-in-agentka-z-odlocitvijo-zadovoljna/426298
[14] Tamże.
[15] http://www.rtvslo.si/slovenija/kako-je-potekal-arbitrazni-dan-vecji-del-piranskega-zaliva-gre-sloveniji-ki-ima-tudi-dostop-do-odprtega-morja/426305, http://www.delo.si/nedelo/vasilka-sancin-ko-bodo-prebrali-bodo-najbrz-spremenili-mnenje.html.
[16] Połączyć: http://www.rtvslo.si/evropska-unija/juncker-ne-zeli-zavzeti-stalisca-do-rezultata-arbitraze-dokler-ne-prebere-sodbe/426411.