Arbitraż międzynarodowy w Jordańskim Królestwie Haszymidzkim („Jordania”) jest zarządzany przez Prawo nr. 31 z 2001 („Prawo arbitrażowe”). Jordańska ustawa o arbitrażu była kilkakrotnie zmieniana od czasu jej wejścia w życie w dniu 16 lipiec 2001. Jordańskie prawo arbitrażowe w dużej mierze opiera się na: Egipska ustawa o arbitrażu nr. 27 z 1994 („Egipska ustawa o arbitrażu”), który jest, z kolei, na podstawie Prawo modelowe UNCITRAL z 1985. Zmiany wprowadzone w 2018 były znaczące, wiele z nich można prześledzić do Prawo modelowe UNCITRAL ze zmianami w 2006. Zmienione Prawo Arbitrażowe zapewnia teraz większą jasność w odniesieniu do szeregu niejasności z poprzednich wersji Prawa Arbitrażowego, jak wyjaśniono poniżej.
Jordańskie prawo arbitrażowe ma zastosowanie do każdego arbitrażu konwencjonalnego prowadzonego w Królestwie Jordanii oraz do każdego arbitrażu, w którym strony uzgodniły, że arbitraż będzie podlegał prawu, niezależnie od charakteru stosunku prawnego będącego podstawą sporu (Artykuł 3(za) prawa arbitrażowego). Jordańskie prawo arbitrażowe jest podzielone na następujące rozdziały::
- Postanowienia ogólne (Artykuły 2-8)
- Umowa o arbitraż (Artykuły 9-13)
- Trybunał Arbitrażowy (Artykuły 14-23)
- Postępowanie arbitrażowe (Artykuły 24-35)
- Wyrok arbitrażowy i postępowanie w sprawie rozwiązania umowy (Artykuł 36-47)
- Nieważność orzeczenia arbitrażowego (Artykuły 48-51)
- Egzekwowanie Nagród (Artykuły 52-57)
Umowa o arbitraż
Artykuł 9 prawa arbitrażowego, podobnie do Egipska ustawa o arbitrażu, definiuje umowę o arbitraż jako umowę stron, zawarte przez osoby fizyczne lub prawne posiadające zdolność prawną do zawierania umów, skierować do arbitrażu niektóre lub wszystkie spory, które powstały lub mogą powstać w związku z określonym stosunkiem prawnym, niezależnie od tego, czy jest to umowne, czy nie.
Znowelizowane Prawo Arbitrażowe potwierdziło jedynie to, co wcześniej nie było tak jasne – że zapis na sąd polubowny musi mieć formę pisemną, a forma pisemna jest spełniona w dowolnej formie, w tym korespondencja elektroniczna (Artykuł 10). Znowelizowana ustawa o arbitrażu przewiduje również w szczególności inkorporację poprzez odniesienie do zapisu na sąd polubowny zawartego w innym dokumencie, jako art 10(b) Prawa Arbitrażowego stanowi, że „[T]powołanie się w umowie na postanowienia innego dokumentu, np. umowy wzorcowej lub konwencji międzynarodowej, która zawiera zapis na sąd polubowny, stanowi zapis na sąd polubowny, chyba że strony wyraźnie go wykluczą”.
Zgodnie z art 11 prawa arbitrażowego, umowa na sąd polubowny może być zawarta również (1) przed wystąpieniem sporu, przed wystąpieniem sporu, lub (2) przed wystąpieniem sporu, przed wystąpieniem sporuprzed wystąpieniem sporu” (w takim przypadku, przed wystąpieniem sporu, przed wystąpieniem sporu).
przed wystąpieniem sporu, Artykuł 10(re) ustawy Prawo Arbitrażowe obecnie wyraźnie stanowi, że wcześniejsze zapisy na sąd polubowny w umowach o pracę i umowach konsumenckich na gotowych formularzach są nieważne. Jest to również zgodne z wcześniejszymi orzeczeniami sądów jordańskich, które uznały, że spory wynikające z umów o pracę nie mogą być poddane arbitrażowi.
Wcześniejsze orzecznictwo i doktryna stwierdzały, że Prawo Arbitrażowe upoważnia do arbitrażu w sporach dotyczących „interesy finansowe”.[1] Dalsze wskazówki dotyczące tego, które spory nie podlegają arbitrażowi zgodnie z prawem jordańskim, można znaleźć w jordańskim kodeksie cywilnym, który określa, że (za) sprawy, które mogą nie być w handlu (takich jak narkotyki, długi hazardowe, itp.); i (b) sprawy sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, nie mogą być przedmiotem ważnej umowy i w związku z tym również nie podlegają arbitrażowi.[2]
Prawo właściwe dla postępowania, Siedziba i język arbitrażu
Strony mogą uzgodnić dowolną procedurę mającą zastosowanie do arbitrażu i mogą odwoływać się do wszelkich zasad arbitrażu, w Jordanii lub za granicą, jak wyraźnie określono w art 24(za) prawa arbitrażowego. Artykuł 25 ponadto stanowi, że Stronom należy zapewnić równe możliwości przedstawienia swojej sprawy, oraz że postępowanie będzie prowadzone w sposób sprawny i oszczędny, unikanie niepotrzebnych wydatków, w celu osiągnięcia sprawiedliwego i szybkiego rozwiązania sporu.
Strony mogą również uzgodnić dowolną siedzibę arbitrażu, w Jordanii lub za granicą. Nieosiągnięcie takiego porozumienia, miejsce/siedzibę arbitrażu określi trybunał arbitrażowy, uwzględniając wszystkie okoliczności konkretnej sprawy,, jak określono w art 27 prawa arbitrażowego.
Strony mogą również uzgodnić język arbitrażu. W przypadku braku porozumienia stron, o języku arbitrażu decyduje trybunał arbitrażowy. Chyba że strony uzgodniły konkretny język i/lub trybunał ustalił język, domyślnym językiem będzie arabski (Artykuł 28).
Arbitrzy
Zgodnie z jordańskim prawem arbitrażowym, trybunał arbitrażowy składa się z jednego lub więcej arbitrów. Numer musi być nieparzysty, jednak. W przypadku braku porozumienia stron co do liczby arbitrów, domyślna liczba to trzy, zgodnie z art 14 prawa arbitrażowego.
Jordańskie prawo arbitrażowe (Artykuł 15) nie określa szczegółowych wymagań co do tego, kto może zostać powołany na arbitra, jedynie wskazanie, że nie może być osobą niepełnoletnią, osoba z zakazem, lub osoba pozbawiona praw obywatelskich na podstawie wyroku przeciwko niej za przestępstwo lub wykroczenie przeciw honorowi, lub z powodu ogłoszenia jego upadłości (nawet w przypadku rehabilitacji).
Jordania Prawo Arbitrażowe nie przewiduje również żadnych szczególnych wymogów dotyczących płci lub narodowości arbitrów (Artykuł 15 (b)). Przyjmując swój mandat, arbiter zobowiązany jest do wyrażenia zgody na piśmie i ujawnienia wszelkich okoliczności mogących budzić wątpliwości co do jego bezstronności lub niezależności (Artykuł 15(do)). Ustawa Prawo Arbitrażowe odpowiednio określa szczegółowe zasady i nakłada na arbitra obowiązek ujawnienia wszelkich okoliczności, które mogą poddawać w wątpliwość jego bezstronność lub niezależność przez cały czas trwania postępowania arbitrażowego.
Strony mogą również uzgodnić tryb wyboru arbitrów. W przypadku braku takiej umowy, domyślna procedura przewidziana w art 16 ma zastosowanie Prawo Arbitrażowe:
za. Obie strony arbitrażowe mogą uzgodnić wybór arbitrów oraz sposób i termin ich wyboru. W przypadku braku takiego porozumienia, należy przestrzegać następujących procedur:
1. Jeżeli trybunał arbitrażowy składa się z jedynego arbitra, zostanie mianowany, na żądanie którejkolwiek ze stron, przez Właściwego Sędziego.
2. Jeżeli trybunał arbitrażowy składa się z trzech arbitrów, każda ze stron wyznacza jednego arbitra, a dwaj wyznaczeni w ten sposób arbitrzy wyznaczają trzeciego arbitra. Jeżeli którakolwiek ze stron nie wyznaczy swojego arbitra w ciągu piętnastu dni od daty otrzymania wezwania od drugiej strony, lub jeśli dwaj wyznaczeni arbitrzy nie dojdą do porozumienia w sprawie trzeciego arbitra w ciągu piętnastu dni od daty powołania ostatnio wyznaczonego arbitra, wyznaczenie zostanie dokonane, na życzenie którejkolwiek ze stron, przez Właściwego Sędziego. Trzeci arbiter, niezależnie od tego, czy został powołany przez dwóch wyznaczonych arbitrów, czy przez właściwego sędziego, przewodniczy trybunałowi arbitrażowemu.
b. Jeśli stronami arbitrażu są trzy lub więcej, mogą uzgodnić liczbę arbitrów, sposób ich powoływania i sposób określania wśród nich przewodniczącego, a w przypadku braku porozumienia należy postępować zgodnie z następującymi procedurami:
1. Jeżeli uzgodnią liczbę arbitrów i sposób ich powołania bez uzgodnienia sposobu wyznaczania przewodniczącego wśród nich, przewodniczący jest określany w drodze konsensusu między członkami trybunału arbitrażowego, a w przypadku, gdyby nie było możliwe ustalenie przewodniczącego w tej sytuacji, wtedy mianuje go sędzia właściwy [przewodniczący] na wniosek stron arbitrażu.
2. Jeżeli zostanie uzgodniona liczba arbitrów bez uzgodnienia sposobu ich powołania, Właściwy Sędzia powołuje ich w uzgodnionej liczbie i wyznacza spośród nich Przewodniczącego.
3. Jeżeli strony arbitrażu nie uzgodniły liczby arbitrów i sposobu ich powołania, liczba arbitrów powinna wynosić trzy, być wyznaczonym przez właściwego sędziego, kto spośród nich wyznaczy przewodniczącego?.
do. Jeżeli którakolwiek ze stron naruszy uzgodnione procedury wyboru arbitrów, obie strony nie uzgodniły sposobu przeprowadzania takich procedur, dwaj wyznaczeni arbitrzy nie porozumieli się w sprawie, która powinna być uzgodniona lub jeśli osoba trzecia nie wykonuje powierzonej jej w tym zakresie funkcji, wtedy właściwy sędzia:, na życzenie którejkolwiek ze stron, przeprowadzić wymagany środek lub funkcję po wysłuchaniu drugiej strony;.
re. Przy wyborze arbitra, właściwy sąd uwzględni warunki wymagane przez tę ustawę oraz warunki uzgodnione przez strony, i niezwłocznie wyda decyzję w sprawie powołania arbitra, po wysłuchaniu drugiej strony.
Zgodnie z art 17(za) prawa arbitrażowego, arbiter może zostać zaskarżony w przypadku zaistnienia poważnych okoliczności, które budzą wątpliwości co do jego bezstronności lub niezależności. Żadna ze stron nie może odwołać się od arbitra wyznaczonego przez tę stronę lub w którego powołaniu brała udział, z wyjątkiem powodu, do którego strona dowiedziała się po ich powołaniu (Artykuł 17 (b)). Wywołanie do arbitra składa się na piśmie do trybunału. Co jest osobliwe?, jednak, i różni się od rozwiązania przewidzianego w prawie egipskim, jest to, że lokalne sądy jordańskie mają jurysdykcję do orzekania w tej sprawie.
Arbitrzy mają również wyraźne uprawnienia albo z własnej inicjatywy, albo na wniosek strony, aby zarządzić środki tymczasowe lub zachowawcze lub zażądać zabezpieczenia kosztów, jak przewidziano szczegółowo w art 23 prawa arbitrażowego. Można to zrobić albo przed wszczęciem postępowania arbitrażowego, albo w trakcie takiego postępowania. Jordańskie prawo postępowania cywilnego nr. 24 z 1988 ma tu również znaczenie, ponieważ stanowi, że powodowie mogą również wystąpić do sędziów postępowań uproszczonych z wnioskiem o zajęcie i/lub zamrożenie mienia pozwanego jako środek zabezpieczający.
Nagrody arbitrażowe
Zgodnie z art 36 prawa arbitrażowego, trybunał arbitrażowy zastosuje właściwe prawo materialne wybrane przez strony. Trybunał arbitrażowy może również:, jeśli jest do tego wyraźnie upoważniony, działać jako „polubowny kompozytor„i orzekają co do istoty sporu zgodnie z zasadami słuszności i uczciwości” (, Jak również dobre z).
Ostateczny wyrok arbitrażowy musi zostać wydany w terminie uzgodnionym przez strony lub, w przypadku braku takiej umowy, w ciągu dwunastu miesięcy od wszczęcia postępowania arbitrażowego. Arbitrzy mogą podjąć decyzję o przedłużeniu tego okresu o nie więcej niż dwanaście dodatkowych miesięcy, chyba że strony zgodzą się na dłuższy okres przedłużenia. Nagroda musi mieć formę pisemną, podpisany przez jedynego arbitra lub większość trybunału, w takim przypadku powody braku podpisu mniejszości muszą być podane w orzeczeniu (Artykuł 41). Trybunał arbitrażowy ma również prawo do wydawania orzeczeń tymczasowych lub częściowych przed wydaniem ostatecznego orzeczenia.
Uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitrażowych w Jordanii
Jordan podpisał Konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych już w środku 1958. Konwencja była, jednak, ratyfikowana dopiero w dniu 15 listopad 1979. co ciekawe, Jordan złożył dość niezwykłą deklarację natury politycznej, stwierdzając, że, „Rząd Jordanii nie jest związany żadnymi orzeczeniami wydanymi przez Izrael lub których Izraelczym jest stroną”.[3]
Jordania jest także jednym z pierwszych sześciu krajów arabskich, które ratyfikowały Konwencja Ligi Arabskiej o wykonywaniu orzeczeń sądowych i orzeczeń arbitrażowych w 1952 w ramach Ligi Arabskiej. Konwencja ta została następnie uchylona przez Arabska konwencja z Rijadu o współpracy sądowej z 1983, w którym Jordan też jest imprezą.
W jordanie, wyrok sądu polubownego może zostać uchylony ze względów proceduralnych. Zgodnie z art 49 prawa arbitrażowego, wniosek o stwierdzenie nieważności/uchylenie nieważności jest niedopuszczalny, z wyjątkiem następujących przypadków:
- Jeżeli nie istnieje pisemna ważna umowa o arbitraż na piśmie, lub taka umowa zostanie rozwiązana z powodu upływu jej terminu;
- Gdyby, w momencie zawarcia umowy na sąd polubowny, jedna z dwóch stron arbitrażowych była ubezwłasnowolniona lub niepełnoletnia zgodnie z prawem regulującym jego zdolność;
- Jeżeli którakolwiek z dwóch stron arbitrażowych nie była w stanie przedstawić swojej obrony, ponieważ nie została należycie powiadomiona o wyznaczeniu arbitra lub postępowaniu arbitrażowym lub z jakiegokolwiek innego powodu od niego niezależnego;
- Jeżeli trybunał arbitrażowy wyłączył stosowanie uzgodnionego przez strony prawa regulującego przedmiot sporu;
- Jeżeli skład trybunału arbitrażowego lub powołanie arbitrów były niezgodne z prawem lub umową obu stron;
- Jeżeli orzeczenie sądu polubownego orzeka w sprawach nieobjętych umową o arbitraż lub wykracza poza zakres takiej umowy. Niemniej jednak, czy części wyroku odnoszące się do spraw podlegających arbitrażowi można oddzielić od tych niepoddanych w ten sposób, wówczas nieważność ma zastosowanie tylko do tych ostatnich części;
- Jeżeli zespół orzekający nie zastosował się do warunków wyroku w sposób mający wpływ na jego treść, lub wyrok był oparty na nieważnym postępowaniu arbitrażowym mającym na niego wpływ.
Wniosek o stwierdzenie nieważności należy złożyć do Sądu Kasacyjnego w terminie: 30 dni od dnia doręczenia wyroku arbitrażowego.
W odniesieniu do wykonywania orzeczeń arbitrażowych, orzeczenia wydane zgodnie z prawem uważa się za mające uprawnienia tylko dlatego, że na terytorium Królestwa Jordanii (Artykuł 52).
Podstawy sprzeciwu wobec egzekucji, zgodnie z art 54, zawierać:
1. Nagroda obejmuje naruszenie porządku publicznego w Królestwie. Jeśli ta część wyroku zawierająca takie naruszenie może zostać oddzielona [from others], sąd może zarządzić wykonanie drugiej części(s)
2. Orzeczenie nie zostało należycie doręczone stronie, przeciwko której zostało wydane.
Podobnie jak w innych krajach arabskich (widzieć, np., our previous comments on Międzynarodowy Arbitraż w Bahrajnie, Międzynarodowy arbitraż w Omanie, Międzynarodowy arbitraż w Kuwejcie, Arbitraż budowlany na Bliskim Wschodzie lub Arbitraż DIAC), Jordania wprowadziła znaczące pozytywne zmiany, unowocześniając swoje ustawodawstwo arbitrażowe, uatrakcyjnienie go dla biznesu transgranicznego.
[1] re. Okrągły, jot. EL Ahdaba., i in, Arbitraż z krajami arabskimi, „Arbitraż w Haszymidzkim Królestwie Jordanii”, (Kluwer Prawo międzynarodowe 2011), P. 266.
[2] Jordanian Civil Code from 1 styczeń 1977, Prawo nr. 43/1976 z 1976, Artykuł 30.
[3] Widzieć Nowojorska Konwencja Arbitrażowa, Umawiające się Państwa, dostępne o: https://www.newyorkconvention.org/countries. In response to the declaration made by Jordan, w komunikacie otrzymanym przez Sekretarza Generalnego w dniu 23 czerwiec 1980, rząd Izraela oświadczył, co następuje:: “Rząd Izraela zwrócił uwagę na polityczny charakter oświadczenia złożonego przez rząd Jordanii. W opinii rządu Izraela, ta konwencja nie jest właściwym miejscem do wygłaszania takich politycznych oświadczeń”.. co więcej, wspomniana deklaracja nie może w żaden sposób wpływać na zobowiązania wiążące Jordanię na mocy ogólnego prawa międzynarodowego lub szczególnych konwencji. Jeśli chodzi o istotę sprawy,, Rząd Izraela przyjmie wobec Rządu Jordanii postawę pełnej wzajemności.”